Τετάρτη 20 Μαρτίου 2013

"Η Μεγαλοπία"
Μια φανταστική σύγχρονη πόλη
Συντάκτρια: Φαρδή Κυριακή

Ένα έργο τέχνης προσφέρει πολύτιμα ερεθίσματα, εξάπτει τη φαντασία των παιδιών, δημιουργεί κατάλληλες συνθήκες για να ενεργοποιηθούν, να συγκινηθούν, να δημιουργήσουν δικά τους έργα. 
Η "Μεγαλοπία" είναι μία σύγχρονη πόλη που δημιούργησαν τα παιδιά με τη φαντασία τους μετά από παρατήρηση του έργου 
"Η οδός" του Ρίτσαρντ Γουίτλοκ 
(Έκθεση με θέμα: "Τόποι Μνήμης-Πεδία Οραμάτων"
Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Λιμάνι Θεσσαλονίκης
21-12-2012 έως 10-3-2013) 

                  
Το έργο είναι βιντεοπροβολή με προτζέκτορα πάνω σε τοίχο. Αποτελείται από μία σύνθεση πολλών μεταξύ τους και διαφορετικών κινούμενων εικόνων που δείχνουν κυκλικές και επαναλαμβανόμενες δράσεις (γυναίκες σε διαφορετικά μπαλκόνια να κάνουν διάφορες εργασίες, τα αυτοκίνητα να προχωρούν προς το βάθος χωρίς ωστόσο να αλλάζει η προοπτική, τα απλωμένα ρούχα να ανεμίζουν στον αέρα κ.ά.).
Αυτό το σύγχρονο έργο τέχνης αποτυπώνει οικείες στα παιδιά εικόνες. Η βιντεοπροβολή ενεργοποιεί το ενδιαφέρον τους επειδή δίνει τη δυνατότητα να πειραματιστούν με το φως και τη σκιά, να παρέμβουν εικαστικά στο έργο επικολλώντας πάνω στον τοίχο της προβολής δικές τους ζωγραφιές. 
Επίσης, το έργο δίνει την αφορμή διερεύνησης των αναπαραστάσεων και των εμπειριών των παιδιών για τη ζωή στο αστικό τοπίο. 
Τα παιδιά, λοιπόν, του νηπιαγωγείου που επισκέφτηκαν το χώρο της έκθεσης στην αποθήκη του λιμανιού, παρατήρησαν το έργο του Γουίτλοκ "η οδός" και συμμετείχαν στις εξαιρετικά δημιουργικές και κατάλληλες για την ηλικία τους δραστηριότητες του μουσειοπαιδαγωγικού προγράμματος του κέντρου σύγχρονης τέχνης Θεσσαλονίκης. Οι κυρίες Βανιοτοπούλου Εύη και Παρασκευά Κατερίνα (μουσειοπαιδαγωγοί) οργάνωσαν ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα με στόχο την αλληλεπίδραση των παιδιών με το έργο. Έτσι, τα παιδιά είχαν την ευκαιρία στην κυριολεξία να "μπουν" μέσα στο έργο παίζοντας με τις σκιές τους και με την εικόνα τους. 
Φωτογραφήθηκαν σε παράξενες πόζες, σα να πετάνε, απλώνοντας τα χέρια προς το ουρανό, τεντώνοντας τα χέρια μπροστά, σηκώνοντας στο ένα πόδι κ.α. Επίσης, ζωγράφισαν με μαρκαδόρους δικές τους εικόνες, ζωγράφισαν σύννεφα, τον ήλιο, ιπτάμενα αντικείμενα κ.α. Στη συνέχεια οι φωτογραφίες και οι ζωγραφιές των παιδιών επικολλήθηκαν στον τοίχο της προβολής στο σημείο του έργου που αναπαριστά τον ουρανό. Το αποτέλεσμα ήταν να φαίνονται τα παιδιά σα να πετούν ανάμεσα στις πολυκατοικίες του έργου και στα αντικείμενα που ζωγράφισαν τα ίδια. Με τον τρόπο αυτό είχαν τη μοναδική ευκαιρία να παρέμβουν εικαστικά σε ένα σύγχρονο έργο τέχνης.
Στη συνέχεια όταν επέστρεψαν στο νηπιαγωγείο συμμετείχαν σε δραστηριότητες που εφαρμόστηκαν με αφορμή αυτό το έργο. 
Δημιούργησαν το δικό τους κολάζ σε ομάδες των τεσσάρων ατόμων και έτσι αποτύπωσαν τις ιδέες τους για τη δική τους φανταστική πόλη. Έδωσαν ονόματα στην πόλη τους. Τα ονόματα αυτά ήταν: "Πολλοί άνθρωποι", "Οι Μεγάλοι Δρόμοι", "Η Μεγάλη Πόλη", "Πολυκατιοικία" και "Μεγαλοπία".
Από τις "πόλεις" αυτές διάλεξαν μία για να αφηγηθούν την ιστορία της. Έτσι, δημιουργήθηκε η φανταστική ιστορία της Μεγαλοπίας της σύγχρονης φανταστικής πολιτείας του νηπιαγωγείου:

«Η ιστορία της Μεγαλοπίας»

Μια φορά κι έναν καιρό, δηλαδή στα δικά μας χρόνια, υπήρχε η Μεγαλοπία. Η Μεγαλοπία είναι μία μεγάλη πόλη με πολλούς ανθρώπους. Τα σπίτια της Μεγαλοπίας είναι πάρα πολύ μεγάλα. Είναι σαν πολυκατοικίες. Μέσα στις πολυκατοικίες οι άνθρωποι πλένουν ρούχα, τρώνε, πλένουν τα δόντια τους, μαγειρεύουν, κοιμούνται και δουλεύουν. Στους δρόμους της Μεγαλοπίας προχωράνε τα αμάξια. Υπάρχουν και φανάρια. Τα παιδιά πάνε στο σχολείο. Στη Μεγαλοπία τα μαγαζιά είναι μεγάλα και πουλάνε γλειφιτζούρια. Όταν τα μαγαζιά είναι μακριά οι άνθρωποι πάνε με τα αμάξια. Τα παιδιά της Μεγαλοπίας παίζουν μέσα στο σπίτι αυτοκινητάκια, ζωγραφίζουν, παίζουν τους ήρωες με τα παιχνίδια τους, παίζουν τουβλάκια, διαβάζουν ιστορίες, στα βιβλία τους. Η Μεγαλοπία έχει μεγάλα πάρκα για να παίξουν τα παιδιά. Στα πάρκα τα παιδιά παίζουν τραμπάλες, μπάλα, κάνουν τσουλήθρα, κάνουν κούνια, κάνουν αγώνες με τα ποδήλατα, παίζουν κουτσό, παίζουν κυνηγητό. Τα παιδιά της Μεγαλοπίας έχουν τηλεόραση, ραδιόφωνο, DVD, video, φωτογραφική μηχανή έχουν play station, έχουν ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Για να ταξιδεύουν οι άνθρωποι της Μεγαλοπίας και να πηγαίνουν αλλού έχουν αεροπλάνα, ελικόπτερα, τρένα, μηχανές, πλοία. Τα παιδάκια της Μεγαλοπίας έχουν μεγάλη φαντασία και μεγάλα όνειρα και έχουν τόσο πολύ μεγάλα όνειρα που μπορούν να πετάξουν, να βγουν από τις πολυκατοικίες στον ουρανό και να ζήσουν αυτά καλά κι εμείς καλύτερα.
  
ΑΣ ΕΥΧΗΘΟΥΜΕ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΤΗΝ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ ΤΗ ΔΙΚΗ ΤΟΥΣ ΜΕΓΑΛΟΠΙΑ, ΔΗΛΑΔΗ ΤΗ ΔΙΚΗ ΤΟΥΣ ΟΥΤΟΠΙΑ.  

Κυριακή 3 Μαρτίου 2013

Εννοιολογικός χάρτης για το "μουσείο"
Αξιοποίηση σύγχρονων τεχνολογιών στο νηπιαγωγείο
Συντάκτρια: Φαρδή Κυριακή

Με τον όρο "εννοιολογικό χάρτη" εννοούμε την προσπάθεια διερεύνησης μίας έννοιας από τα ίδια τα παιδιά. Σχηματικά ένας εννοιολογικός χάρτης μοιάζει με "άστρο" ή με "ήλιο". Στο κέντρο του γράφουμε συνήθως μία λέξη που αντιστοιχεί στην έννοια και στις άκρες κάθε ακτίνας τοποθετούμε εικόνες, λέξεις ή φράσεις που ορίζουν, νοηματοδοτούν την έννοια ή εκφράζουν αναπαραστάσεις των παιδιών σχετικές μ' αυτήν.

Ο εννοιολογικός χάρτης αποτελεί ένα σημαντικό μεθοδολογικό εργαλείο στη διδακτική πράξη και έχει ευρεία χρήση: σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, σε όλα τα επιστημονικά αντικείμενα που συσχετίζονται με την εκπαιδευτική διαδικασία, σε πολλές μεθοδολογικές προσεγγίσεις (σχέδια εργασίας, θεματικές προσεγγίσεις, διαθεματικές δραστηριότητες κ.ά.)

Σ' αυτήν την ανάρτηση θα αναφερθούμε σε μία εκπαιδευτική δραστηριότητα με κύριο προσανατολισμό τη δημιουργία ενός εννοιολογικού χάρτη με τις αναπαραστάσεις των παιδιών για την έννοια του μουσείου. Θα αξιοποιήσουμε τη χρήση ειδικών εκπαιδευτικών λογισμικών για το νηπιαγωγείο (παιδί και πληροφορική). Η δραστηριότητα αυτή θα μπορούσε αποτελέσει την αρχή ενός σχεδίου εργασίας για τα μουσεία, ή μία δραστηριότητα από όσες προηγούνται μιας εκπαιδευτικής επίσκεψης σε κάποιο μουσείο.

Ανάλυση της δραστηριότητας.
Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές: Γλώσσα, Μελέτη Περιβάλλοντος, Μουσειακή εκπαίδευση, Χρονικές έννοιες, Ιστορικός Χρόνος, Παιδί και Πληροφορική.  
Πρότερες γνώσεις και αναπαραστάσεις των παιδιών: 1) Να γνωρίζουν τι είναι ένα μουσείο (τον χώρο, εσωτερικό και εξωτερικό, ποια αντικείμενα υπάρχουν σε ένα μουσείο και για ποιο λόγο). Αυτές τις αναπαραστάσεις μπορούν να τις έχουν τα παιδιά από προηγούμενες επισκέψεις σε κάποιο μουσείο ή από τη μελέτη εποπτικού υλικού στο χώρο του νηπιαγωγείου (μελέτη εικόνων, φωτογραφιών, προγραμμάτων μουσείων κ.ά.). 2) Ως προς τις ΤΠΕ: να μπορούν να χειρίζονται το ποντίκι, να μπορούν να επιλέγουν ένα αντικείμενο του λογισμικού, να μπορούν να "σέρνουν" και να "αφήνουν" το αντικείμενο με το ποντίκι. Να χρησιμοποιούν το πληκτρολόγιο για να γράψουν λέξεις που μπορούν να αναγνωρίζουν από το περιβάλλον τους (φωτογραφίες, προγράμματα μουσείων, βιβλία).
Εκπαιδευτικό λογισμικό: Επιλέγεται το λογισμικό kidspiration επειδή είναι κατάλληλο για τη δημιουργία εννοιολογικού χάρτη στο χώρο της προσχολικής αγωγής και εκπαίδευσης.
Διδακτικοί στόχοι: Α) Ως προς το γνωστικό αντικείμενο: τα παιδιά να γνωρίζουν τη σημασία και το νόημα ενός μουσείου και να μπορούν να εκφράσουν τις απόψεις τους σχετικά με τη θεματική του μουσείου, με τα αντικείμενα που μπορεί να περιέχει, με το είδος του (σύγχρονο, αρχαιολογικό κ.ά.). Β) Ως προς τις ΤΠΕ: 1) Να επιλέγουν από μία βιβλιοθήκη ενός λογισμικού το κατάλληλο στοιχείο. 2) Να σέρνουν το στοιχείο με το ποντίκι και να το αφήνουν στο κατάλληλο σημείο του φύλλου χαρτιού του λογισμικού. 3) Να μεγαλώνουν το στοιχείο. 4) Να χρησιμοποιούν το σύστημα γραφής του λογισμικού για να γράψουν το όνομα του στοιχείου. 4) Να εκτυπώνουν την εργασία τους. Γ) Ως προς τη μαθησιακή διαδικασία: Να εργάζονται σε ομάδες (ομαδοσυνεργατική στρατηγική) στις οποίες χωρίζονται ανάλογα με την υποδομή του νηπιαγωγείου, δηλαδή πόσους υπολογιστές διαθέτει. Να μοιράζουν ρόλους και αρμοδιότητες μέσα στην ομάδα (συντονιστή, βοηθού κ.ά.). Να εξοικειώνονται στη λήψη αποφάσεων μέσα στην ομάδα.
Εκτιμώμενη διάρκεια: Μία εικοσάλεπτη δραστηριότητα.
Οργάνωση και φάσεις διεξαγωγής: Φαση 1η: Στα παιδιά εξηγείται το περιβάλλον του λογισμικού kidspiration. Διερευνούν τις βιβλιοθήκες του λογισμικού και επιλέγουν ποια από αυτές είναι κατάλληλη για να σχηματιστεί ο δικός τους εννοιολογικός χάρτης. Φάση 2η: Συνεργάζονται στις ομάδες για να σύρουν και να αφήσουν τα αντικείμενα που έχουν επιλέξει και έτσι να εκφράσουν τις αναπαραστάσεις τους σχετικά με την έννοια του μουσείου, το είδος και τα αντικείμενα που περιέχει.

Παράδειγμα   

Εννοιολογικός χάρτης για την έννοια "μουσείο"