Χριστουγεννιάτικες Ευχές

(Κατασκευή με γύψο)

Συντάκτρια Κυριακή Φαρδή

Κατασκευάζουμε χριστουγεννιάτικα στολίδια από γύψο με σκοπό να τα τοποθετήσουμε σε ένα πουγκάκι μαζί με ένα τυλιγμένο χαρτάκι το οποίο περιέχει χριστουγεννιάτικες ευχές από όλο τον κόσμο. Σ' αυτήν την ανάρτηση θα δείξουμε την πορεία κατασκευής και το αποτέλεσμα. Ας αφεθούμε, λοιπόν, στη μαγεία των Χριστουγέννων για να μπορέσουμε να τη μεταδώσουμε στα παιδιά!

Σε μία λεκάνη μίας χρήσης (την οποία θα πετάξουμε με το γύψο που θα μείνει μέσα επειδή δεν μπορούμε να την πλένουμε για να μην βουλώσουν οι σωληνώσεις του σπιτιού μας ή του σχολείου μας) διαλύουμε τη σκόνη του γύψου σε νερό και ανακατεύουμε μέχρι να γίνει ένας πολτός.

Τοποθετούμε τον γύψο σε καλούπια με χριστουγεννιάτικα θέματα όπως αγγελάκια, δώρα, χιονονιφάδες κ.ά. Επίσης, βάζουμε σε κατάλληλο σημείο ένα σκοινάκι ώστε όταν ετοιμαστούν να μπορέσουμε να τα κρεμάσουμε. Τα αφήνουμε να στεγνώσουν τρεις-τέσσερις μέρες σε θερμοκρασία περιβάλλοντος.

Στη συνέχεια βγάζουμε από τα καλούπια τα στολίδια και τα αφήνουμε ακόμη λίγες ώρες ή λίγες μέρες να στεγνώσουν καλύτερα σε θερμοκρασία περιβάλλοντος.

Βάφουμε τα στολίδια με χρυσή τέμπερα. 

Ετοιμάζουμε τις ευχές των Χριστουγέννων σε ένα μικρό κομμάτι χαρτί.

 

Οι ευχές σε διάφορες γλώσσες του κόσμου Καλά Χριστούγεννα Merry Christmas (Αγγλικά) Joyeux Noël (Γαλλικά) Buon Natale (Ιταλικά) Feliz Navidad (Ισπανικά) Gëzuar Krishtlindjet (Αλβανικά) С Рождеством (Ρωσικά) Срећан Божић (Σέρβικα) Crăciun fericit (Ρουμάνικα) Wesołych Świąt (Πολωνικά)

 

 

Σε ένα πουγκάκι τοποθετούμε δύο χριστουγεννιάτικα στολίδια και το χαρτάκι με τις ευχές των Χριστουγέννων τυλιγμένο με κόκκινη κορδέλα.

Στολίζουμε το δέντρο μας με τα χειροποίητα χριστουγεννιάτικα στολίδια.

 

Καλές γιορτές!!! 

   

   

Κάθε εικόνα αφηγείται μία ιστορία (Συνέχεια της προηγούμενης ανάρτησης "Το όνειρο του Γιόμο")

"Οι αναπαραστάσεις μιας ιστορίας"

Συντάκτρια Κυριακή Φαρδή

Η σημερινή δημοσίευση δεν έχει σκοπό να αναφερθεί σε παιδαγωγικές πρακτικές και θεωρητικές προσεγγίσεις όπως οι προηγούμενες, αλλά σε ένα πραγματικό περιστατικό. Το περιστατικό αυτό θα μας δώσει την ευκαιρία να σκεφτούμε τη μεγάλη σημασία που έχουν οι αναπαραστάσεις (νοητικές, εικονιστικές, ακουστικές, απτικές κ.ά.) στη σκέψη των παιδιών. Στη συγκεκριμένη περίπτωση η αναπαράσταση από ένα μικρό παιδί του νηπιαγωγείου μας βοηθά να κατανοήσουμε τις ικανότητες και δεξιότητες αλλά, κυρίως, μας υπενθυμίζει τη μεγάλη ευθύνη που έχουμε σχετικά με τα ερεθίσματα που δίνουμε σε κάθε παιδί ώστε να ενεργοποιηθεί η φαντασία του και να αυξηθεί η δημιουργικότητά του.

Στην προηγούμενη ανάρτηση με τίτλο "Το όνειρο του Γιόμο" αναφερθήκαμε στον τρόπο διδακτικής αξιοποίησης μίας ιστορίας από την Γκάνα της Αφρικής η οποία βρίσκεται δημοσιευμένη στο βιβλίο "Παραμύθια από την Αφρική" (Επιμ. Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου Λ, Εικονογράφηση Φουντουκλής Α., (2002), Παραμύθια από την Αφρική, Αθήνα: Πατάκη). Επίσης, αναφερθήκαμε στην εικονογράφηση του βιβλίου από τον Φουντουκλή, Α., κι αυτό δεν έγινε τυχαία, επειδή κάθε εικόνα αυτής της ιστορίας αφηγείται από μόνη της μία νέα αυτόνομη ιστορία. Στο βιβλίο, λοιπόν, εκτός από την εικόνα του Γιόμο (βλ. προηγούμενη ανάρτηση) υπάρχουν πολλές άλλες μία από τις οποίες δείχνει τον Γιόμο να ψαρεύει.

Ο Γιόμο που ψαρεύει (Φουντουκλής, Α.)

Την εικόνα αυτή όπως και όλες τις άλλες είδαμε και περιγράψαμε παράλληλα με την αφήγηση του κειμένου στο νηπιαγωγείο, όπως συνηθίζεται. Την εικόνα αυτή συγκράτησε στη μνήμη του ένα από τα παιδιά της ομάδας μας και αναπαράστησε στο σπίτι του το απόγευμα (για ευνόητους λόγους δε δημοσιεύονται τα στοιχεία του παιδιού). Το εντυπωσιακό είναι ότι δεν είχε μαζί του το βιβλίο οπότε δεν έβλεπε την εικόνα. Επίσης, ένα άλλο εντυπωσιακό στοιχείο του περιστατικού είναι ότι δε του ζητήθηκε να αναπαραστήσει τη ζωγραφιά αλλά το έκανε μόνο του ως μία δημιουργική δραστηριότητα στο σπίτι.

Η ζωγραφιά του παιδιού

Τι μπορούμε να μάθουμε εμείς από τη ζωγραφιά του/της;   

1. Η ιστορία και η εικονογράφησή της επέδρασε με τέτοιο τρόπο ώστε να αυξήσει τη φαντασία και τη δημιουργικότητα του παιδιού.

2. Η αναπαράσταση της εικόνας ακολουθεί τα στοιχεία της αρχικής ζωγραφιάς (ο Γιόμο είναι αριστερά και ψαρεύει, στο κέντρο είναι ο φοίνικας, δεξιά βρίσκεται το σπίτι του).

3. Η αναπαράσταση του παιδιού έχει στοιχεία από την καθημερινή ζωή της δικής του χώρας και όχι της χώρας του Γιόμο (το χορτάρι είναι πράσινο, το σπίτι είναι χτισμένο, έχει τζάκι με καμινάδα). Αυτά τα στοιχεία δείχνουν το μεγάλο ρόλο που παίζει το περιβάλλον του παιδιού στη μαθησιακή διαδικασία και τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να ενσωματωθούν στις νοητικές και εικονιστικές αναπαραστάσεις. Δείχνουν, επίσης, το δρόμο στους ενήλικες (γονείς, εκπαιδευτικούς) για να αξιοποιούν με θετικό για το παιδί τρόπο τις ιδέες και τα νοητικά σχήματα που έχει για τον κόσμο ώστε να το βοηθούν να τις αναπτύσσει και να τις εξελίσσει.

Το πιο σημαντικό, βέβαια, στοιχείο που δίνει η αναπαράσταση αυτής της ζωγραφιάς για την αξιολόγηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι ότι το παιδί παρακολούθησε με ενδιαφέρον την ιστορία, την "άκουσε" και την "είδε" και θέλησε να την αποδώσει με το δικό του μοναδικό τρόπο.

"Το όνειρο του Γιόμο"

Συντάκτρια Φαρδή Κυριακή

Πρόκειται για μία ιστορία από τη Γκάνα η οποία βρίσκεται δημοσιευμένη στο βιβλίο "Παραμύθια από την Αφρική" (Επιμ. Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου Λ, Εικονογράφηση Φουντουκλής Α., (2002), Παραμύθια από την Αφρική, Αθήνα: Πατάκη). Η ιστορία αναφέρεται σε έναν φτωχό άνθρωπο που το όνομά του ήταν Γιόμο και είχε ένα όνειρο: να αποκτήσει κάποτε μία ακριβή φορεσιά. Μετά από πολλούς κόπους και οικονομίες ο Γιόμο κατάφερε να αποκτήσει τη φορεσιά που ονειρεύτηκε. Τη φόρεσε για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι που έλιωσε. Τότε άρχισε να τη μετατρέπει στην αρχή σε γιλέκο, μετά σε σκούφο και τέλος σε ένα κουμπί. Όταν έλιωσε το κουμπί ο Γιόμο το έκανε παραμύθι επειδή είχε μάθει να μην απελπίζεται.

Ο Γιόμο με τη φορεσιά του (ζωγραφιά του Φουντουκλή, Α από το βιβλίο "Παραμύθια από την Αφρική".)

Η ιστορία αυτή μπορεί να αποτελέσει μία θαυμάσια αφορμή για την αρχή μίας σειράς δραστηριοτήτων με διαπολιτισμικό προσανατολισμό και διάφορες μεθοδολογικές προσεγγίσεις (σχέδιο εργασίας για τα παιδιά που ζουν στην Αφρική και σε άλλα μέρη του πλανήτη, θεματικές προσεγγίσεις για τη φτώχεια, για τα δικαιώματα του παιδιού κ.α.). 

Παιδαγωγικές πρακτικές που μπορούν να εφαρμοστούν μετά την αφήγηση θα μπορούσαν να ήταν:

Πολιτισμικές δραστηριότητες: 1) Ο τρόπος ζωής των παιδιών στην Αφρική μέσα από φωτογραφίες, βιβλία, βίντεο, παιχνίδια. 2) Ήθη και έθιμα. Παραδοσιακές Ενδυμασίες. 3) Άλλες ιστορίες ή παραμύθια από την Αφρική.

Εικαστικές δραστηριότητες: 1) Ζωγραφική του Γιόμο. 3) Κατασκευή του Γιόμο σε κούκλα κουκλοθεάτρου. 4) Αναπαράσταση της φορεσιάς του σε ύφασμα με επικόλληση μικρών πολύχρωμων κομματιών υφάσματος σε ένα άλλο μεγαλύτερο πανί.

Θεατρικό παιχνίδι: 1) Αυτοσχεδιασμοί αφρικάνικων χορών. Αυτοσχεδιασμοί ευρωπαϊκών και παραδοσιακών ελληνικών χορών. Συζήτηση για τις ομοιότητες και τις διαφορές. 2) Αυτοσχεδιασμός με τη διαδοχή των γεγονότων (πώς η φορεσιά γίνεται γιλέκο, σκουφί, κουμπί). 3) Ελεύθερος αυτοσχεδιασμός του παραμυθιού (ενδεχομένως με την προσθήκη διαλόγων ανάμεσα στον Γιόμο και τους συγχωριανούς του). 4) Κουκλοθέατρο με σκηνές από τη ζωή του Γιόμο.

Γλωσσικές δραστηριότητες: 1) Διατυπώσεις ερωτήσεων, απαντήσεων. Αναδιήγηση της ιστορίας. 2) Το βιβλίο του Γιόμο. Τα παιδιά αφηγούνται με τις ζωγραφιές τους την ιστορία. Γράφουν τις δικές τους λέξεις ή φράσεις για τις εικόνες που ζωγράφισαν.

Φυσικά μπορούν να επινοηθούν πολλές άλλες δραστηριότητες με διαθεματικό χαρακτήρα οι οποίες είναι δυνατό να διαθέτουν συμβατούς στόχους με το ΑΠΣ και το ΔΕΠΠΣ ώστε να εμπλουτιστούν οι προηγούμενες προτάσεις.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία.

Βαφέα, Α. (2002). Το πολύχρωμο σχολείο. Αθήνα: νήσος.

Baker, C. (2001). Εισαγωγή στη Διγλωσσία και τη Δίγλωσση Εκπαίδευση. (Επιμ. Δαμανάκης, Μ., Μτφ. Αλεξανδροπούλου, Α.) Αθήνα: Gutenberg.

Βερνίκος, Ν. (2002). Πολυπολιτισμικότητα. Αθήνα: Κριτική.

Γκότοβος, Α. (2002). Εκπαίδευση και Ετερότητα. Αθήνα: Μεταίχμιο.

Νικολάου, Γ. (2011). Διαπολιτισμική διδακτική. Αθήνα: Πεδίο.

Παλαιολόγου, Ν., Ευαγγέλου, Ο. (2003). Διαπολιτιμική Παιδαγωγική. Εκπαιδευτικές, Διδακτικές και Ψυχολογικές Προσεγγίσεις. Αθήνα: Ατραπός.

Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου, Λ. (2002). Παραμύθια από την Αφρική. Αθήνα: Πατάκης.

Τσιάκαλος, Γ., (2012). Οδηγός Αντιρατσιστικής Εκπαίδευσης. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο.

Φαρδή, Κ. (2005). "Η Τέχνη κοντά στο δίγλωσσο παιδί ή Πώς το "όνειρο του Γιόμο" ζωντανεύει στο νηπιαγωγείο". Σύγχρονη εκπαίδευση, Τεύχος 143, σσ 64-70.

 

   

Εναλλαγή μέρας-νύχτας

"Εναλλαγή μέρας-νύχτας"

Συντάκτρια Κυριακή Φαρδή.

Το χειμώνα που νυχτώνει νωρίς είναι μία καλή αφορμή για να μιλήσουμε στα μικρά παιδιά για την εναλλαγή της μέρας και της νύχτας. Η διδακτική προσέγγιση που ακολουθεί αποτελείται από δύο κύριους άξονες: α) την προσέγγιση του φυσικού φαινομένου της εναλλαγής μέρας-νύχτας (με τις πιθανές προεκτάσεις όπως τη μελέτη των πλανητών, την εναλλαγή των εποχών κ.ά.) και β) την προσέγγιση του φαινομένου με τη βοήθεια της τέχνης (διδασκαλία διαμέσου της τέχνης).

Γενικοί στόχοι: 1) Μελέτη του φυσικού φαινομένου της εναλλαγής μέρας-νύχτας. 2) Μελέτη της κίνησης των πλανητών, της σχέσης της γης με το δορυφόρο της (σελήνη). 3) Παρατήρηση δύο έργων τέχνης ενός μεγάλου ζωγράφου (Vincent Van Gogh, "Σπορέας το Ηλιοβασίλεμα" και " Έναστρη Νύχτα") και συγκριτική προσέγγιση των έργων. 4) Ανάπτυξη δεξιοτήτων έκφρασης και δημιουργίας. 5) Ανάπτυξη αισθητικής καλλιέργειας. 6) Ανάπτυξη γλωσσικών δεξιοτήτων. 7) Εξοικείωση με τις σύγχρονες τεχνολογίες (τεχνολογίες ηλεκτρονικών υπολογιστών).

Συμβατότητα με το ΑΠΣ: Επιστημονικά πεδία: Παιδί και Γλώσσα, Παιδί και Φυσικό Περιβάλλον, Διδασκαλία διαμέσου της Τέχνης, Δημιουργία και Έκφραση, Παιδί και Πληροφορική.

Πορεία Δραστηριοτήτων

Α' Μέρος (Φυσικές Επιστήμες)

Δραστηριότητα 1η: Τα παιδιά αναφέρουν τις αναπαραστάσεις τους σχετικά με θέμα. Εκφράζουν τις εμπειρίες τους σχετικά με τις ηλιόλουστες μέρες, τις συννεφιασμένες, τις μέρες που σκοτεινιάζει νωρίς, τη νύχτα. Αντιστοιχούν τις καθημερινές ανθρώπινες δραστηριότητες, τις δικές τους προσωπικές συνήθειες, μέσα και έξω από το νηπιαγωγείο, σε κάθε μία από τις προηγούμενες περιπτώσεις (όταν έχει ήλιο παίζω στην αυλή του σχολείου ή στην παιδική χαρά, όταν σκοτεινιάζει βρίσκομαι στο σπίτι μου, όταν έχει συννεφιά φοβάμαι μήπως βρέξει κ.ά.). Εντοπίζουν τις αλλαγές του καιρού και τις εποχές σε σχέση με την εναλλαγή μέρας νύχτας (το χειμώνα που κάνει κρύο σκοτεινιάζει νωρίς κ.ά.).

Δραστηριότητα 2η: Πείραμα με θέμα την κίνηση της γης γύρω από τον εαυτό της και την εναλλαγή της μέρας-νύχτας: Χρησιμοποιούμε μία υδρόγειο σφαίρα κι έναν φωτεινό λαμπτήρα (φακό). Εξηγούμε ότι ο φακός αντιστοιχεί στη σελήνη. Στρέφουμε το φακό στο σημείο της υδρογείου όπου φαίνεται η Ελλάδα. Διερευνούμε το φαινόμενο με τη βοήθεια ερωτήσεων: Τι συμβαίνει στην Αμερική όταν στην Ελλάδα έχει ήλιο; Τι θα συμβεί όταν κινηθεί η υδρόγειος γύρω από τον εαυτό της; (Chauvel &  Michel, 1998).

Β΄ Μέρος (Διδασκαλία διαμέσου της Τέχνης)

Δραστηριότητα 1η: Αφήγηση με αφορμή βιβλίο παιδική λογοτεχνίας. Διαβάζουμε μαζί με τα παιδιά το βιβλίο "Τα 95 φεγγάρια του κόσμου μας" της Έλενας Αρτζανίδου (Εκδ. Ωρίων). Το κείμενο της αφήγησης για τα μικρά παιδιά συνοδεύεται με εκπαιδευτικές δραστηριότητες για την προσχολική αγωγή και εκπαίδευση τις οποίες και μπορούμε να εφαρμόσουμε ανάλογα με τον διαθέσιμο χρόνο.

Δραστηριότητα 2η: Συγκριτική προσέγγιση δύο πινάκων του V. Van Gogh "Σπορέας το Ηλιοβασίλεμα" και "Έναστρη Νύχτα".

"Σπορέας το Ηλιοβασίλεμα"

" Έναστρη Νύχτα"

Ενδεικτικές ερωτήσεις συγκριτικής προσέγγισης

Τα παιδιά παρατηρούν την πρώτη εικόνα. Διατυπώνουν ερωτήσεις σε περίπτωση που έχουν απορίες.

Η ίδια διαδικασία ακολουθείται για τη δεύτερη εικόνα. ('Εχουν προηγηθεί δραστηριότητες για τις έννοιες πρώτος, δεύτερος, επίσης για τη σπορά και τον γεωργό). Στη συνέχεια διατυπώνονται ερωτήσεις και αναζητούνται οι απαντήσεις για την ταυτότητα των έργων (ότι είναι πίνακες ζωγραφικής, για τα χρώματα, για τα ευδιάκριτα στοιχεία των έργων όπως τα πρόσωπα, η φύση, το περιβάλλον, τα αντικείμενα, εάν είναι φτιαγμένα από τον ίδιο ζωγράφο, για το όνομα του ζωγράφου και τους τίτλους των έργων) (Καπουλίτσα-Τρούλου, 2009).  

1) Τι χρώμα έχει ο ουρανός στην πρώτη εικόνα; Γιατί;

2) Ποια είναι η εποχή στην πρώτη εικόνα; Πώς το καταλάβατε; (Σπορά-Καφέ φύλλα-Φθινόπωρο).

3) Ζεσταίνει άραγε τον σπορέα ο ήλιος της πρώτης εικόνας; Γιατί;

4) Τι χρώματα έχει ο ουρανός στη δεύτερη εικόνα;

5) Τι λέτε να είναι τα κυκλικά σχήματα στον ουρανό της δεύτερης εικόνας;

6) Τι σχήμα έχει το φεγγάρι στη δεύτερη εικόνα; Γιατί;

7) Τι καιρό λέτε να κάνει στη δεύτερη εικόνα;

8) Που πάει ο ήλιος στην πρώτη εικόνα;

9) Πώς λέμε τη στιγμή της μέρας που φεύγει ο ήλιος; (Ηλιοβασίλεμα, Δύση).

10) Πότε θα φύγει το φεγγάρι στη δεύτερη εικόνα;

11) Πώς λέμε τη στιγμή της μέρας που φεύγει το φεγγάρι και έρχεται ο ήλιος; (Αυγή, Ανατολή).

12) Πότε σκοτεινιάζει πιο νωρίς; Το χειμώνα ή το καλοκαίρι;

13) Πώς θα ονομάζατε τους δύο πίνακες; (Τον πρώτο και το δεύτερο ξεχωριστά; Και τους δύο μαζί;)

Δραστηριότητα 2η: 1) Παρατηρούμε το βίντεο με την εικαστική-διαδραστική προσέγγιση του Πέτρου Βρέλλη για τον πίνακα του Van Gogh "Έναστρη Νύχτα". (Για ενημέρωση στην εικαστική-διαδραστική προσέγγιση του Βρέλλη πατήστε εδώ ). 2) Αναζήτηση των δύο αυτών έργων στο διαδίκτυο (λογισμικό αναζήτησης εικόνων όπως π.χ. google εικόνες). Αναζήτηση και άλλων έργων του Van Gogh στο διαδίκτυο.

Πιθανές προεκτάσεις: 1) Μυθολογία: Ο μύθος του Άρματος του Ήλιου (Φαέθων και το Άρμα του  Ήλιου) (διάκριση φυσικού φαινομένου και μυθικών στοιχείων, τοποθέτηση του μύθου στο χώρο και το χρόνο). 2) Διδακτική προσέγγιση πλανητών και δορυφόρων των πλανητών.

Ενδεικτική βιβλιογραφία.

Αρτζανίδου, Ε. (2007). Τα 95 φεγγάρια του κόσμου μας. Αθήνα: Ωρίων.

Chauvel, D. & Michel, V. (1998). Δραστηριότητες Διερευνήσεις Ανακαλύψεις. Για παιδιά του Νηπιαγωγείου και του Δημοτικού. Μτφ. Δαπόντες, Ν. Αθήνα: Τυπωθήτω.

Καπουλίτσα-Τρούλου, Θ. (2009). Εικασιτκές Προσεγγίσεις στην Προσχολική Ηλικία. Διδακτική και Μεθοδολογία. Θεσσαλονίκη: Γράφημα.

Norris, J. (2006). Φάκελοι Μυθολογίας. Μτφ. Ηλιόπουλος, Β. & Νίκα, Β. Αθήνα: Πατάκης.

Συλλογικό, (2011). Πρόγραμμα σπουδών νηπιαγωγείου. 2ο Μέρος: Μαθησιακές περιοχές. Αθήνα: Ε.Κ.Τ./ΕΣΠΑ 2007-13.

  

      

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΜΕ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΛΟΓΙΣΜΙΚΑ: "Σχήματα"

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΜΕ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΛΟΓΙΣΜΙΚΑ

Τίτλος: «Σχήματα»

Όνομα Συντάκτριας: Φαρδή Κυριακή

Στο πλαίσιο εκπαιδευτικού προγράμματος για τα γεωμετρικά σχήματα, αλλά και τα χρώματα, τα παιδιά εξοικειώθηκαν με διάφορα επίπεδα σχήματα (τετράγωνο, κύκλος, τρίγωνο, ορθογώνιο κ.ά.), αλλά και με χρώματα (άσπρο, μαύρο, κόκκινο, κίτρινο, μπλε, πράσινο κ.ά.). Η επόμενη δραστηριότητα εντάσσεται ως μέρος αυτού του γνωστού για την προσχολική αγωγή και εκπαίδευση προγράμματος με έναν διπλό γενικό σκοπό: να εξοικειωθούν τα παιδιά με το συνδυασμό σχημάτων και χρωμάτων και με τη χρήση σύγχρονων τεχνολογιών στην εκπαίδευση. Υπάρχουν και αρκετοί επιμέρους στόχοι οι οποίοι θα αναφερθούν στη συνέχεια.

Α. Φύλλο εργασίας.

Επειδή, στο νηπιαγωγείο δε δίνονται φύλλα εργασίας με γραπτές οδηγίες η δραστηριότητα αυτή λειτουργεί ως φύλλο εργασίας σε συνδυασμό με τις προφορικές οδηγίες της νηπιαγωγού. Τέτοιες οδηγίες είναι: «Εντόπισε τουλάχιστον δύο από τα σχήματα που θα ήθελες να ζωγραφίσεις», «Επέλεξε τα σχήματα αυτά από τα εργαλεία που σου δίνονται», «Συμπλήρωσε το χρώμα των σχημάτων», «Γράψε το όνομα των σχημάτων», «Γράψε το δικό σου όνομα».

Β. Ανάλυση της δραστηριότητας.

1.1. Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές: Μαθηματικά, Αισθητική αγωγή, Γλώσσα, Πληροφορική.

1.2. Τάξεις στις οποίες απευθύνεται: Τμήμα νηπίων. Μεικτό τμήμα (νηπίων-προνηπίων).

1.3. Πρότερες γνώσεις και αναπαραστάσεις των παιδιών: Εξοικείωση με τις έννοιες και τη μορφολογία σχημάτων και χρωμάτων διαμέσου απλών υλικών όπως εικόνες, πίνακες ανάρτησης, έργα τέχνης, κινησιολογικές δεξιότητες χεριού με τη χρήση μολυβιού, μαρκαδόρου και χαρτιού για το σχηματισμό σχημάτων και το χρωματισμό τους.

1.4 Αιτιολόγηση χρήσης του λογισμικού που επιλέχτηκε: Επιλέχτηκε το λογισμικό Tux. Paint επειδή δίνει τη δυνατότητα διαμόρφωσης σχημάτων και επεξεργασίας των σχημάτων αυτών με τη χρήση του ποντικιού (αλλαγή μεγέθους, χρωματισμού κ.ά.). Επίσης, δίνει τη δυνατότητα γραφής λέξεων ή μικρών κειμένων.

1.5. Διδακτικοί στόχοι:

Ως προς το γνωστικό αντικείμενο: Τα παιδιά του νηπιαγωγείου να σχηματίζουν σχήματα όπως ο κύκλος, το τετράγωνο, ο ρόμβος. Να επιλέγουν το κατάλληλο χρώμα ανάμεσα σε πολλά. Να χρωματίζουν το εσωτερικό των σχημάτων. Να γνωρίζουν το όνομα των σχημάτων και των χρωμάτων. Να γράφουν μικρές λέξεις όπως το όνομα των σχημάτων που επέλεξαν και το δικό τους όνομα.

Ως προς τη χρήση ΤΠΕ: Να χρησιμοποιούν το πληκτρολόγιο για να γράφουν λέξεις ή μικρά κείμενα. Να χρησιμοποιούν το ποντίκι για να επιλέγουν και να σχηματίζουν σχήματα, να τα γεμίζουν με χρώμα. Να αποθηκεύουν σε ηλεκτρονικό αρχείο την εργασία τους και να την εκτυπώνουν.

Ως προς τη μαθησιακή διαδικασία: Να εργάζονται σε μικρές ομάδες, οπότε να μάθουν να συνεργάζονται, να παίρνουν πρωτοβουλίες μέσα στην ομάδα, να επιλέγουν από κοινού πώς θα ενεργήσουν κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας, να βοηθούν τους συμμαθητές που δεν έχουν αναπτύξει επαρκώς κάποιες δεξιότητες κ.ά. Να ανακαλύπτουν νέους τρόπους διερεύνησης γνωστών θεμάτων (με τη χρήση ΤΠΕ).

1.6 Εκτιμώμενη Διάρκεια:

Στην ολομέλεια: 1 εικοσάλεπτη διδακτική ώρα κατά τη διάρκεια της οποίας εξηγείται ο τρόπος σχηματισμού και χρωματισμού των σχημάτων, τα εργαλεία του λογισμικού και ο τρόπος χρήσης τους και δίνονται μερικά παραδείγματα για τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά θα εργαστούν στις ομάδες.

Εργασία σε ομάδες: Ανάλογα με τον αριθμό των ηλεκτρονικών υπολογιστών στο νηπιαγωγείο αφιερώνεται σε κάθε ομάδα ένα εικοσάλεπτο (σε περίπτωση που ο ηλεκτρονικός υπολογιστής λειτουργεί ως γωνιά στο νηπιαγωγείο ο χρόνος αυτός παραχωρείται σε κάθε ομάδα κατά τη διάρκεια των ελεύθερων δραστηριοτήτων και εάν δεν προλάβουν όλες οι ομάδες να ολοκληρώσουν τις εργασίες τους κατά τη διάρκεια μιας μέρας συνεχίζουν την επόμενη).

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΦΑΣΕΙΣ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ:

ΦΑΣΗ 1: Τα παιδιά παρατηρούν και περιγράφουν πίνακα ανάρτησης στον οποίο υπάρχουν μερικά σχήματα με χρώματα. Σε κάθε ένα από αυτά τα σχήματα αντιστοιχεί η γραπτή μορφή του ονόματος του σχήματος π.χ. «τετράγωνο» κ.ά. Αναγνωρίζουν κάθε σχήμα και χρώμα και αντιστοιχούν το όνομά του. Στον πίνακα αυτό δεν υπάρχει το όνομα του χρώματος. Οπότε τα παιδιά μπορούν να αναφέρουν προφορικά το όνομα του χρώματος, να εντοπίσουν τη γραπτή μορφή του ονόματος του χρώματος στο περιβάλλον του νηπιαγωγείου (ενδεχομένως σε κάποιον άλλον πίνακα ανάρτησης) και όποιο θέλει να γράψει το όνομα του χρώματος σε πίνακα μαρκαδόρου του νηπιαγωγείου (αναδυόμενος γραμματιμός). Παράδειγμα αυτού του πίνακα ανάρτησης στη συνέχεια (σχ. 1).

 

Σχ. 1.

ΦΑΣΗ 2: Τα παιδιά χωρίζονται σε ομάδες των 3-4 ατόμων. Επιλέγουν από τον πίνακα ανάρτησης τουλάχιστον δύο από τα σχήματα που θα ήθελαν να σχεδιάσουν. Με τη χρήση του λογισμικού Tux.Paint σχεδιάζουν τα σχήματα που επέλεξαν, τα χρωματίζουν και γράφουν δίπλα το όνομα των σχημάτων και το δικό τους όνομα. Παραδείγματα εφαρμογής της δραστηριότητας στο συγκεκριμένο εκπαιδευτικό λογισμικό με τη σειρά των βημάτων στις επόμενες εικόνες:

Βήμα 1: Επιλογή ενός σχήματος και του χρώματος γεμίσματος. Στο σχ. 2 έχει επιλεγεί το γεμάτο τετράγωνο και το κόκκινο χρώμα.

Σχ. 2.

Βήμα 2: Σχηματισμός του σχήματος.

Σχ. 3.

Βήμα 3: Επιλογή του πλήκτρου Caps Lock για να γράψουμε με κεφαλαία γράμματα το όνομα του σχήματος.

Σχ. 4

Βήμα 4: Με παρόμοιο τρόπο επιλέγεται, δημιουργείται και γράφεται το όνομα ενός ακόμη σχήματος (σχ. 5, 6).

Σχ. 5.

Σχ. 6.

Βήμα 5: Τα παιδιά γράφουν το όνομά τους στην εργασία τους.

Σχ. 7.

Βήμα 7: Τα παιδιά επιλέγουν το εργαλείο της εκτύπωσης του εκπαιδευτικού λογισμικού για να εκτυπώσουν την εργασία τους.

Σχ. 8.

Βήμα 8: Στη συνέχεια επιλέγουν το εργαλείο της φύλαξης για να αποθηκεύσουν την εργασία τους.

Σχ. 9.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ:

Το προηγούμενο φύλλο εργασίας εκτυπώνεται από τα ίδια τα παιδιά. Το εκτυπωμένο φύλλο εργασίας αποτελεί το φύλλο αξιολόγησης της δραστηριότητας το οποίο μπορεί να ενταχθεί στο φάκελο αξιολόγησης του παιδιού (portfolio). Πάνω στο φύλλο αναγράφονται από τη νηπιαγωγό τα βήματα που ακολούθησε το παιδί για να ολοκληρώσει τη δραστηριότητα και οι παρατηρήσεις της νηπιαγωγού σχετικά με τις ενέργειες (σωστές ή λάθος) του κάθε παιδιού. Παραδείγματα στα σχήματα 10 και 11.

 Σχ. 10.

Σχ. 11.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Γκλιάου-Χριστοδούλου, Ν., Κορτέση-Δαφέρμου, Χ. (2007). «Διαδικασίες γραμματισμού στο νηπιαγωγείο. Προτεινόμενες προσεγγίσεις στο πλαίσιο του βιβλίου «Οδηγός νηπιαγωγού». Στο Ματσαγγούρας, Η. (2007). Σχολικός Εγγραμματισμός. Αθήνα: Γρηγόρης (Ηλεκτρονική μορφή).

Cinieri, M. (1998). «Η γραπτή γλώσσα στην καθημερινή ζωή των παιδιών προσχολικής αγωγής». Στο Το παιδί και η γραφή. Επιμ: Βαρνάβα-Σκούρα, Τ. Αθήνα: ΟΕΔΒ.

Δαφέρμου, Χ. (2008). «Η Προώθηση του Γραμματισμού των Μικρών Παιδιών». στο Σχολικός Εγγραμματισμός. Επμ. Ματσαγγούρα. (σ. 515-519). Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη.

Ματσαγγούρας, Η. (2004). Ομαδοσυνεργατική Διδασκαλία και Μάθηση. Αθήνα: Γρηγόρης.

Ματσαγγούρας, Η. (2007). Σχολικός Εγγραματισμός: Έννοια, Σπουδαιότητα και Προσεγγίσεις. στο Σχολικός Εγγραμματισμός. Επμ. Ματσαγγούρα, Η. (σ. 17-67). Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη.

Ντολιοπούλου, Ε., Γουργιώτου, Ε. (2008). Η αξιολόγηση στην εκπαίδευση. Με έμφαση στην προσχολική αγωγή. Αθήνα: Gutenberg.

Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (2011). Πρόγραμμα Σπουδών Νηπιαγωγείου. Μέρος 1^ο. Αθήνα: Ε.Κ. Τ. (Συγχρηματοδότηση Ελλάδας και Ευρωπαϊκής Ένωσης).

Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (2011). Πρόγραμμα Σπουδών Νηπιαγωγείου. Μέρος 2^ο. Μαθησιακές Περιοχές. Αθήνα: Ε.Κ. Τ. (Συγχρηματοδότηση Ελλάδας και Ευρωπαϊκής Ένωσης).

ΦΕΚ 304/τ. Β/13-03-03

Χατζησαββίδης, Σ. (2002). Η Γλωσσική αγωγή στο Νηπιαγωγείο. Δραστηριότητες για την καλλιέργεια της επικοινωνιακής ικανότητας και του γραμματισμού. Θεσσαλονίκη: Βάνιας.